Witajcie! Kwestią rozmieszczenia ładunku, poruszoną w tym odcinku, rozpoczęliśmy jeden z ciekawszych ale i trudniejszych tematów, które dotyczą pracy kierowców zawodowych. Tym razem podstawowe informacje dotyczące zabezpieczenia towaru na naczepie.
Zapraszam na CplusE, jedziemy z tematem.
Kwestie prawne
Zacznę od kwestii prawnych, które w temacie zabezpieczenia ładunku nie zostawiają żadnych wątpliwości.
Punkt trzeci artykułu 61. Kodeksu drogowego jasno wskazuje, że ładunek powinien być zabezpieczony przed zmianą położenia. Tylko wtedy transport będzie wykonywany zgodnie z prawem.
Siły działające na załadunek
Ten wymóg jest oczywisty i niezbędny, bo w trakcie jazdy na ładunek działają różne siły, potęgowane przez wszystkie manewry, które wykonujemy.
Przy rozpędzaniu pojazdu i zmianie biegów siły te pchają ładunek do tyłu.
Siła odśrodkowa, działająca przy manewrach skrętu, stara się przesuwać ładunek na boki. Natomiast przy hamowaniu niezabezpieczony ładunek poleci do przodu naczepy i to z największą ze wszystkich siłą. Podobne, tylko inaczej ukierunkowane, siły działają, gdy jedziemy po nierównej nawierzchni.
Przykładowo: ważący tonę, niezabezpieczony ładunek – podczas hamowania – będzie naciskał na przednią burtę naczepy z siłą do 80% ciężaru własnego, czyli 800 kg. Ten sam ładunek, w trakcie zakręcania, będzie naciskał na boki naczepy z siłą do pół tony. Tyle samo podczas przyspieszania.
W tym kontekście niezwykle ważny jest tzw. współczynnik tarcia. Każdy materiał wytwarza właściwe dla siebie tarcie, dodatkowo ulegające zmianie w zależności od tego, czy np. jego powierzchnia jest sucha, mokra albo np. zabrudzona pyłem.
Chodzi tu, rzecz jasna, o tarcie pomiędzy powierzchnią podłogi w naczepie, a powierzchnią przylegającego do niej ładunku. Nie wspominam na razie o matach antypoślizgowych.
Współczynnik tarcia dla dwóch powierzchni drewnianych wynosi pomiędzy 0,25 a 0,50 dla powierzchni suchej. Gdy powierzchnia jest mokra współczynnik ten spada. Tak jest ze wszystkimi materiałami oprócz specjalnych mat antypoślizgowych, przy których wspomnieć należy, że w zależności od klasy mają różne współczynniki tarcia.
A co to znaczy, że coś ma współczynnik tarcia 0,2? Chodzi o to, że aby poruszyć ładunek ważący tonę potrzeba siły rzędu 200 kg.
Zadaniem osoby odpowiedzialnej za zabezpieczenie ładunku jest przeciwdziałanie tej sile poprzez zwiększenie tarcia. Wszystko po to, by uniemożliwić przesuwanie się towarów po naczepie. A można to zrobić za pomocą szeregu różnych środków.
Środki zabezpieczenia ładunku
Mam tutaj podstawowe środki zabezpieczenia ładunku. Fundamentalną rzeczą są w tym kontekście pasy mocujące, których zadaniem jest zwiększenie nacisku ładunku na podłogę, co z kolei zwiększa siłę tarcia i unieruchamia towar.
Warto sprawdzić jaką zdolność mocowania ma pas, którym dysponujemy. Takie informacje znajdziemy na etykiecie. Wartość podawana jest w dekaniutonach. Tu też są zawarte informacje np. o długości pasa czy materiału z jakiego jest zrobiony. Ważna jest norma EN 12195-2, która jest gwarantem spełnienia wszystkich standardów.
Niezwykle istotny jest stan pasów. Jeśli widzicie na nich jakieś przecięcia, rozległe pęknięcia poszczególnych włókien, uszkodzenia szwów, przełamania, albo złą pracę napinaczy, to taki pas nie nadaje się do użycia.
Efektywność siły nacisku zależy od wielu czynników, choćby od liczby użytych pasów, ale także od kątów mocowania. Efektywność tę możemy próbować obliczyć, ale można też skorzystać z mierników siły naciągu.
Innymi, niezbędnymi narzędziami wykorzystywanymi przy zabezpieczeniu ładunku są maty antypoślizgowe oraz kątowniki. Te pierwsze mają ogromny wpływ na zwiększenie współczynnika tarcia. Podkłada się je pod ładunek.
Kątowniki natomiast mają za zadanie zabezpieczyć ładunek przed zniszczeniem przez punktowy nacisk pasa, ale także chronią sam pas, np. przed przecięciem. Dzięki nim możliwe jest również bardziej równomierne rozmieszczenie siły naciągu.
Metody zabezpieczenia ładunku
To oczywiście nie wszystko, bo do omówienia zostały jeszcze np. łańcuchy, a przydatne są też różnego rodzaju wypełniacze pustej przestrzeni, jak choćby palety, ale za pomocą tych podstawowych środków mocujących możliwe jest skuteczne unieruchomienie wielu różnych rodzajów towarów.
Mówi się o trzech głównych metodach zabezpieczenia ładunku: kształtowej, siłowej i łączonej. Ich szczegółowe omówienie to również materiał na osobny temat.
Metoda siłowa polega na poprzecznym opasaniu ładunku, co zwiększa siłę docisku lub współczynnik tarcia.
Metoda kształtowa z kolei wiąże się z odpowiednim unieruchomieniem ładunku poprzez usztywnienie odciągami z wykorzystaniem kształtu przedmiotu oraz punktów ograniczających przestrzeń ładunkową takich jak ściana czołowa, kłonice i ściany boczne. Tu przydają się też wspomniane wypełniacze pustej przestrzeni.
Ale najbardziej efektywną metodą zabezpieczenia jest łączenie obu tych sposobów.
Podsumowanie
Dobranie metody oraz środków zabezpieczenia ładunku zależy w dużej mierze od jego rodzaju, gabarytów, współczynnika tarcia czy masy. Nie ma tutaj złotego środka, co najwyżej wskazówki ogólne.
Dajcie znać w komentarzach, co w tym temacie interesuje was najbardziej i zabezpieczenie jakich ładunków chcielibyście zobaczyć. W miarę możliwości postaram się to pokazać.
Dzięki za dzisiaj, życzę szerokości z CplusE, do zobaczenia.